Od kilku lat nieustannie pojawiają się coraz to nowe informacje dotyczące cudownego wpływu witaminy D na nasz organizm. Wszystkie nowinki ulegają sprawdzeniu przez naukowców, którzy próbują ustalić, czego dokładnie możemy się spodziewać po tej witaminie. Co roku pojawiają się także nowe zalecenia standaryzujące sposób suplementacji tego związku. Dotychczas główne zastosowanie witaminy D wiązało się z regulacją gospodarki wapniowo-fosforanowej. Aktualnie wiemy, że cholekalcyferol, czyli aktywna postać witaminy D3, ma wpływ na odporność organizmu oraz wydzielanie wielu gruczołów, w tym trzustki.
Dlaczego powinniśmy uzupełniać niedobory witaminy D3?
Witamina D3, czyli cholekalcyferol, różni się od innych witamin tym, że jest prohormonem. Oznacza to, że ulega ona przekształceniom do postaci aktywnej. 80% witaminy D powstaje w naszej skórze pod wpływem promieniowania UV, a jedynie 20% dostarczanych jest z pokarmem. W Polsce przez większość roku nie ma wystarczającego nasłonecznienia zapewniającego odpowiedni poziom skórnej syntezy tej dobroczynnej witaminy. Implikuje to konieczność regularnego uzupełniania tego niedoboru.
Prawidłowy poziom witaminy D wpływa na lepsze przyswajanie wapnia oraz wbudowywanie go w strukturę kości i zębów. U dzieci chroni to przed rozwojem krzywicy lub innych wad układu kostno-stawowego, u dorosłych zaś stanowi profilaktykę osteoporozy czy osteomalacji. Witamina D aktywuje geny, odpowiedzialne za syntezę białek przeciwbakteryjnych (naturalnych antybiotyków), przez co wzmacnia naszą odporność. Nie bez przyczyny w XIX wieku zalecano słoneczne kuracje w ramach leczenia gruźlicy [1].
W jaki sposób suplementować?
Pokarm znikomo pokrywa zapotrzebowanie na witaminę D. Jednak warto mieć świadomość, które produkty ją zawierają: masło, ryby morskie (łosoś, makrela, śledź), a także mleko czy jaja oraz drożdże. W niektórych krajach, np. w USA, wiele produktów wzbogaca się w tę witaminę: płatki śniadaniowe, mleko, margarynę lub sok pomarańczowy. W Polsce takim zabiegom jest poddawana wyłącznie margaryna.
Żeby zapewnić odpowiedni poziom skórnej syntezy witaminy D3, należałoby spędzać minimum 15 minut dziennie w pełnym słońcu. W Polsce efektywna synteza w skórze może być zapewniona jedynie w okresie od maja do września w godzinach od 10 do 15 przy pełnym słońcu. Oznacza to, że przez ponad połowę roku nasz klimat uniemożliwia nam produkcję witaminy D3. Stąd wymagana jest zewnętrzna suplementacja.
Dzieci do 10 roku życia powinny stosować od 600 do 1000 j. na dobę, nawet w okresie od maja do września. U osób dorosłych i młodzieży bez czynników ryzyka suplementacja dobowa wynosi od 800 do 2000 j. Seniorzy po 75 roku życia mogą zwiększyć dawkę dobową nawet do 4000 j. dziennie. W każdej grupie wiekowej dawki powinny być odpowiednie większe w przypadku nadwagi lub otyłości. U pacjentów z osteoporozą można zastosować preparaty łączone np. witaminę D3 z wapniem, dzięki czemu wapń lepiej się wchłania i znosi to konieczność kupowania dodatkowego preparatu.
Co więcej, osoby z chorobami związanymi z zaburzeniami gospodarki wapniowo – fosforanowej powinny stosować dawki lecznicze, a nie profilaktyczne – taki rodzaj terapii jest prowadzony pod kontrolą lekarza. Celem oceny efektywności terapii można zastosować oznaczenie kalcyferolu we krwi, czyli 25(OH)D, określa on metaboliczny wskaźnik zasobów witaminy D. Pomiar można wykonać po kilku tygodniach od rozpoczęcia suplementacji [2].
Bibliografia:
1 – Holick M., Vitamin D Deficiency, NEJM, 357, s. 266-281, 2007
2 – Rusińska A., Płudowski P., Walczak M. i wsp.: Zasady suplementacji i leczenia witaminą D –nowelizacja 2018. Postępy Neonatologii, 2018; 24
Materiał partnera zewnętrznego
