Trudno przecenić jego pozytywny wpływ na organizm, zależnie od zastosowanej techniki, rodzaju chwytu, czy intensywności nacisku, oddziałuje na wybrane układy ciała człowieka. Tak, mowa o najpopularniejszym rodzaju masażu, czyli masażu klasycznym. Co może taki masaż? A więc: może złuszczać obumarły naskórek, pomagać w usuwaniu metabolitów z przemiany materii, przyspieszać regenerację mięśni, poprawiać przepływ krwi i limfy – da się wymieniać jeszcze bardzo długo.
Po co się głaszcze, uciska i wałkuje? Odpowiedź jest prosta: dla zdrowia.
Oczywiście nie ma złotej zasady masowania, która obowiązuje wszystkich jednakowo. Siłę masażu dostosowuje się do indywidualnych potrzeb osoby masowanej, ale zwiększa się ją przy każdej kolejnej wizycie. Ustalając siłę nacisku, bierzemy pod uwagę:
- wiek pacjenta – dzieci wymagają delikatnego masażu, osoby w wieku 15-40 lat masażu mocnego, pacjenci po 40. roku życia wymagają masażu o średniej intensywności
- płeć – kobiety wymagają delikatniejszego masażu w porównaniu z mężczyznami
- budowę ciała
– osoby szczupłe (typ asteniczny) wymagają masażu delikatniejszego, ale trwającego dłużej
– typ atletyczny wymaga masażu o średniej mocy, do granicy bólu
– typ pykniczny (z przewagą tkanki tłuszczowej) wymaga masażu o większej mocy, z możliwością przekroczenia progu bólu - stan zdrowia – w stanach podostrych (czyli stanach chorobowych przebiegających bez gwałtownych objawów) masuje się delikatniej, w stanach przewlekłych zwiększa się intensywność
Głaszczemy, oklepujemy, roztrząsamy…
W masażu klasycznym wykorzystuje się następujące techniki: głaskanie, rozcieranie, ugniatanie, uciski, oklepywanie, wibrację, roztrząsanie i wałkowanie. Każda z nich ma osobne funkcje i sposób oddziaływania na organizm. Poniżej przedstawimy przegląd technik masażu klasycznego:
Najczęściej wykorzystuje się technikę głaskania –każdy masaż należy rozpocząć
i zakończyć właśnie głaskaniem. Ale zdarza się też, że w niektórych przypadkach
to jedyna technika możliwa do zastosowania. Poprzez głaskanie usuwany jest złuszczony naskórek oraz wydzielina gruczołów skóry. Następuje przepchnięcie krwi żylnej oraz chłonki w kierunku dosercowym, ustępują obrzęki i zastoje.
W zależności od intensywności bodźców, głaskanie może pobudzać lub obniżać pobudliwość nerwów czuciowych skóry. Głaskanie ma również działanie diagnostyczne, gdyż poprzez dotyk pozwala na wykrycie niektórych zmian chorobowych na danym obszarze. Wykonuje się je od części dystalnych w kierunku dosercowym. Ruchy przeprowadza się wzdłuż przebiegu włókien mięśniowych, poprzecznie do przebiegu włókien mięśniowych oraz okrężnie, wokół np. stawów, czy łopatek.
Rozcieranie to druga technika wykorzystywana w masażu klasycznym.
Polega na wykonywaniu ruchów kolisto-posuwistych po masowanej partii ciała.
Jego zadaniem jest rozdrobnienie i przemieszczenie wysięków pourazowych, czy zapalnych. Podczas rozcierania wytwarza się znaczna ilość ciepła, w wyniku czego następuje przekrwienie tkanek ( temperatura tkanki może wzrosnąć nawet o 5 stopni). Rozcieranie ułatwia usuwanie kwasu mlekowego oraz wszystkich metabolitów przemiany materii.
Ugniatanie polega na wykonywaniu ruchów unoszenia, uciskania i wyciskania tkanki masowanej. Wykonuje się je głównie na dużych mięśniach. Ugniatanie zwiększa wytrzymałość i kurczliwość mięśni oraz przyspiesza ich regenerację po wysiłku fizycznym. Poprzez ugniatanie krew ulega przepchnięciu w kierunku serca.
Produkty przemiany materii i złogi pozapalne, czy pourazowe uwolnione poprzez rozcieranie, zostają wypchnięte, tworząc miejsce dla substancji odżywczych.
Technika ugniatania pozwala na przepchnięcie limfy w kierunku węzłów chłonnych regionalnych.
Oklepywanie polega na rytmicznym uderzaniu tkanki masowanej.
Zaliczane jest do bardzo silnych bodźców mechanicznych. Wykonuje się je szybko
i mocno, jednak bez przekroczenia progu bólu i poprzecznie w stosunku do włókien mięśniowych. Istotne jest, aby kontakt dłoni masażysty z masowaną tkanką był
jak najkrótszy. Oklepywanie wpływa na wzrost napięcia mięśni.
Wykonywane delikatnie wpływa na zwężenie naczyń krwionośnych, zwolnienie tętna, działa uspokajająco na układ nerwowy. Silne oklepywanie powoduje rozszerzenie naczyń oraz wzrost temperatury tkanek. Wykonuje się je z częstotliwością 100-300 uderzeń na minutę.
Wibracja polega na wprowadzeniu w drgania tkanki masowanej.
Drgania owe charakteryzują się o małą amplitudą i dużą częstotliwością.
Wprawiając w drgania tkanki powierzchowne, wprowadza się w drżenie także tkanki leżące głębiej, co znacznie przyspiesza przemianę materii. Wibracja jest skuteczną metodą w leczeniu otyłości. W wersji labilnej wykonuje się ją najczęściej wzdłuż przebiegu mięśni, w wersji stabilnej wibracja stosowana jest, np. do oddziaływania
na punkty bolesne.
Roztrząsanie w porównaniu z wibracją charakteryzuje się mniejszą częstotliwością
i znaczną amplitudą drgań. Wykonywane delikatnie i spokojnie działa rozluźniająco, wykonywane intensywnie i energicznie zaś działa pobudzająco na tkanki.
Wstrząsanie stosuje się głównie na kończynach dla obniżenia napięcia mięśniowego
i rozluźnienia aparatu więzadłowego.
Wałkowanie jest to połączeni głaskania, rozcierania oraz ugniatania. Ma szczególne zastosowanie w masażu sportowym, gdzie mało jest czasu na dokładne przeprowadzenie masażu. Wykonuje się je w celu pobudzenia procesów odżywczych, zwiększenia temperatury tkanek oraz zwiększenia tonusu mięśni.
Zanim jednak wybierzemy się do gabinetu, żeby skorzystać z dobrodziejstw masażu klasycznego, sprawdźmy, czy nie dotyczy nas któreś z przeciwwskazań. Występowanie któregokolwiek z wymienionych poniżej (np. ciąża) może spowodować, że masażysta, bądź masażystka zastosuje inny rodzaj masażu, albo dobierze techniki ściśle do naszych potrzeb. Przed wizytą warto dopytać, czy wystąpienie któregokolwiek z nich kwalifikuje nas do wykonania masażu. Do przeciwwskazań przy masażu klasycznym należą:
- ciąża,
- menstruacja,
- choroby nowotworowe,
- procesy chorobowe przebiegające z podwyższoną temperaturą ciała,
- krwawienia, krwotoki lub możliwość ich wystąpienia,
- hemofilia (zaburzenia krzepnięcia krwi),
- choroby zakaźne,
- ostre stany zapalne,
- choroby skóry, którym towarzyszą pęcherze, wypryski i przerwanie ciągłości skóry,
- zakrzepy, zapalenia żył,
- wczesne stany po złamaniu kości,
- żylaki z owrzodzeniami,
- zaawansowana miażdżyca,
- osteoporoza,
- niewyrównane wady serca,
- tętniaki.
Poprawnie wykonany masaż klasyczny daje efekt dobrego samopoczucia, a ponadto oddziałuje na wybrane problemy w naszym organizmie, a więc korzystajmy z jego dobrodziejstw tak często, jak tylko potrzebujemy.
Dorota Słowik
Bibliografia:
- Podstawy masażu leczniczego, Prochowicz Zygmunt, Warszawa 2007
- Masaż klasyczny, Zborowski Adam, Kraków 2008
